Ervaringsdeskundigheid als kers op de taart

We helpen anderen graag vanuit onze eigen ervaringen. De meeste mensen doen dat vanzelf. Je legt uit hoe jij je baby voor het eerst liet doorslapen of hoe je de hond zindelijk kreeg. Vanuit die eigen ervaringen ben je een soort deskundige. En voor ouders met een huilbaby kan het geruststellend zijn als een ervaren vader vertelt hoe dat bij hen ging, hoe vreselijk het was als je kind maar blijft huilen, maar ook hoe het probleem zich uiteindelijk oploste, of niet.

Een ervaringsdeskundige werkt vanuit dat principe. Als ervaringsdeskundige in een professionele setting ga je natuurlijk een aantal stappen verder. En voordat je jezelf ervaringsdeskundige kunt noemen doorloop je een leerproces. Niet alleen kijk je naar je eigen ervaringen en kennis, je leert ook kijken naar het proces van anderen in een vergelijkbare situatie, én alle betrokkenen die met dat proces te maken hebben. Dat zijn er vaak nogal wat.

Zo heb je als reumapatiënt te maken met je gezin, je familie, vrienden en vriendinnen, je behandelaars, een werkgever of school, collega’s, specialisten, misschien ook het UWV of de gemeente en ga zo maar door.

Als hulpverlener of ondersteuner zet je vervolgens je eigen ervaringen in als instrument om een ander te helpen. Dat klinkt heel logisch, maar veel professionals binnen zorg en welzijn vinden dit niet vanzelfsprekend. Van oudsher zijn zorgverleners huiverig om eigen ervaringen in te zetten. Soms uit zelfbescherming, om afstand te bewaren, maar het zou ook professioneler zijn.

Zoals een ervaringsdeskundig coach uit één van onze trainingen het zei: “Ik was altijd heel terughoudend bij het inbrengen van mijn eigen ervaringen uit angst om onprofessioneel te zijn. Nu weet ik hoe ik mijn eigen ervaringen kan inzetten ten gunste van een cliënt. Ik hoop als ervaringsdeskundige veel cliënten met een ziekte een stap verder te kunnen helpen!” 

Steeds meer organisaties zetten de laatste jaren ervaringsdeskundige begeleiders in, een ontwikkeling die ik toejuich. Soms naast een professional zonder ervaringskennis, maar soms ook als professional die ervaringsdeskundig is. Die ervaringsdeskundigheid is dan een ‘extra tool’ die de professional in kan zetten. Zodat je naast je cliënt staat, en niet erboven. De kers op de taart, zeg maar. 

[Deze column verscheen in 2019 in ReumaMagazine]